آخرین مطالب
امکانات وب
بیت‌المُقَّدَس یا اورشلیم (به عبری: ירושלים) و (به عربی: القُدس) شهری با قدمت تاریخی و مقدس در ادیان ابراهیمی است که بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر اسرائیل و پایتخت مورد مناقشه میان فلسطین و اسرائیل است. جمعیت اورشلیم ۷۶۳٬۶۰۰ نفر (سال ۲۰۰۸)[۱] و مساحت آن ۱۲۵٫۱ کیلومترمربع است.
اورشلیم یکی از چهار شهر مقدس یهود محسوب می‌شود و در کنار شهرهای صفاد، حبرون و طبریه، محل سکونت بسیاری از دانشمندان مذهبی یهودی بوده است.[۲] این شهر پس از مکه و مدینه سومین شهر مقدس در اسلام و مقدس‌ترین شهر در مسیحیت محسوب می‌شود.
وضعیت اورشلیم یکی از مهمترین موضوعات در مناقشه اسرائیل و فلسطین بوده‌است، در سال ۱۹۴۷ قطعنامه ۱۸۱ مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد حکومت آینده فلسطین مقرر کرد تا این شهر برای یک دوره ده ساله تحت کنترل هیچ کدام از دو کشور فلسطین و اسرائیل قرار نگیرد و با یک رژیم ویژه بین‌المللی با نظارت سازمان ملل اداره شود. اما این طرح هیچگاه اجرایی نشد. با پایان جنگ ۱۹۴۸ بخش غربی شهر به تصرف اسرائیل و بخش شرقی به تصرف اردن درآمد و اسرائیل در جنگ ۱۹۶۷ بخش شرقی را نیز تصرف کرد.[۳] جامعه جهانی حضور اسرائیل در بیت المقدس شرقی و بخش های دیگر کرانه باختری را «اشغال نظامی» می داند و به همین دلیل هم با ساخت شهرک‌های یهودی نشین در این مناطق مخالف است.[۴]
در ۳۱ ژوئیه سال ۱۹۸۰ با تایید کنست پایتختی اورشلیم طبق مرزهای تعیین شده توسط دولت اسراییل در سال ۱۹۶۷، به یک اصل قانونی در حقوق اسراییل تبدیل شد.[۵] در پاسخ شورای امنیت طی قطعنامهٔ ۴۷۸ در همان سال اسراییل را برای اتخاذ این قانون سرزنش کرد، و تاکید کرد که این مخالف قانونهای بین المللی است، و از اطلاق پذیری کنوانسیون ۱۹۴۹ ژنو بر بخش غربی اورشلیم جلوگیری نخواهد کرد، زیرا این شهر جزء فرمانداری اورشلیم تحت قدرت ملی فلسطین پنداشته می شود.[۶]
نام
جستار وابسته:نام بیت‌المقدس در متون کهن فارسی
در متن‌های پهلوی از این شهر با نام اورشلیم (Urišlīm) یاد شده‌است. پس از اسلام در منابع فارسی از این شهر به طور عمده با سه نام ایلیا، اورشلیم (یا اورشلم) و بیت‌المقدس یاد شده‌است. در برخی از منابع فارسی این ایلیاست که نام عبری شهر دانسته شده‌استو نیز گفته شده‌است که اورشلیم نامی‌است که برخی پارسیان شهر را به آن باز خوانند. در برخی منابع ایلیا یکی سه شهرستان زمین بیت‌المقدس دانسته شده‌است. دو شهرستان دیگر را نام بلقا و اریحاست. هر دو صورت بیت‌المقدّس و بیت‌المَقْدِس در زبان فارسی به کار رفته‌است. گرچه صورت بیت‌المَقْدِس اصیل‌تر است —و ترکیب عبری בית המקדש (بیت همقدش) با آن خویشاوند است — صورت بیت‌المقدَّس به طور خاص برای گنجانیدن در بحر متقارب (و بعضاً هزج) مناسب است و در شعر فارسی به کار گرفته شده‌است.
در بسیاری از متون کهن نظم و نثر فارسی از این شهر با نام بیت‌المقدس یاد شده است و بنا به گفتهٔ فردوسی نام این شهر در زبان پهلوی، کنگ دژهودج یا دژ هوخت‌گنگ بوده است:
به خشکی رسیدند سر کینه جوی | به بیت‌المقدس نهادند روی | |
که بر پهلوانی زبان راندند | همی کنگ دژهودج‍ش خواندند |
سیاست رسمی دولت اسرائیل، الزام می دارد که أُورُشَلِيمَ، که هم ریشه نامهای عبری و انگلیسی ست، در کنار القُدس به صورت أُورُشَلِيمَ-القُدس به کار برود.[۱۵]
ریشه‌شناسی اورشلیم
اورشلیمبرخلاف آنچه ممکن است بدواً به نظر آید توسط عبرانیان بر شهر نهاده نشده‌است بلکه اصلی اوگاریتی می‌دارد. البته زبان اوگاریتی چون زبان عبری از زبان‌های سامی‌است. نام اصلی شهر قبل از ورود عبرانیان اوراشالیموم یا اوراشالیمو به معنای بنیاد شالم بود. شالم نام خدایی از خدایان اوگاریتی بود. بعدها عبرانیان این نام را تغییر ندادند چرا که در عبری به معنای باران صلح می‌شد.از نگاه دستور زبان عبری، این کلمه از دو بخش "اور" به معنی باران و "شلیم" به معنی صلح و سلام است.[۱۶]
فرهنگ
بسیاری از خانواده‌های یهودی سکولار ساکن اورشلیم، به دلیل فشارهای مذهبی یهودیان ارتدوکس، دیگر شهرهای اسرائیل را برای زندگی انتخاب کرده و اکثرا به تل‌آویو نقل مکان می‌کنند.[۱۷]
جغرافیا
اورشلیم در ۳۵ درجه و ۱۳ دقیقه طول شرقی و ۳۱ درجه و ۵۰ دقیقه عرض شمالی واقع شده‌است.این شهر بر روی کوههای یهودا، که مقسم آب بین دره اردن در شرق و دریای مدیترانه در غرب است، بر روی دو تپه صخره‌ای به ارتفاع ۷۵۰ متر از سطح دریا در میانه کوههای بیت‌ایل (یا بیت ئیل) در شمال و حبرون یا الخلیل در جنوب، در فلات قدس و الخلیل واقع شده‌است. در جانب مغرب شهر دامنه کوههای یهودا گسترده‌است و در جانب مشرق دشت یهودا که تا دریای مرده ادامه دارد. فاصله این شهراز کناره غربی کوههای یهودا ۱۵ تا ۱۶ کیلومتر و ازکناره شرقی آن تنها ۲ کیلومتر است. بلندی ارتفاعات شمالی و جنوبی شهر به ۱۰۰۰ متر می‌رسد. چون بلندی شهر در میانه این دو ارتفاع کمتر از این‌است، شکل توپوگرافیک این شهر به چیزی شبیه زین اسب بدل شده‌است. این وضعیت با شکل ساخت‌شناختی کوههای یهودا، که همچون صخره‌ای یکپارچه و بدون دره‌است آن را به دژی تبدیل کرده که بر ناحیه وسیعی‌در پیرامون خود اشراف دارد. فاصله این شهر از ساحل مدیترانه ۵۲ کیلومتر، و از دریای مرده ۲۲ کیلومتر، و ارتفاع آن از سطح دریای مرده (که سطح آن از دریاهای‌آزاد پائین‌تر است) حدود ۱۱۵۰ متر است. اورشلیم از عمان ۸۸ کیلومتر، از دمشق ۲۹۰ کیلومتر، از بیروت ۳۸۸ کیلومتر، و از قاهره ۵۲۸ کیلومتر فاصله دارد. این شهر در ملتقای راه‌های واصل بین شمال به جنوب و شرق به غرب در منطقه واقع شده و علاوه بر آن که از طریق راه‌های زمینی به شهرهای‌الخلیل، بیت‌لحم، رام‌الله و نابلوس می‌پیوندد، از طریق خط آهن نیز با تل‌آویو و یافا در ساحل مدیترانه مربوط است. فرودگاه قلندیه در بخش شمالی نیز ارتباط این شهر را با جهان خارج برقرار می‌کند.
حصار اورشلیم
برج داوود در کنار دروازه یافا.
حصار شهر اورشلیم گرداگرد شهر کهن را فراگرفته‌است.
این حصار دارای دروازه‌های است با نامهای زیر:
دروازه عَمود یا دروازه دمشق نام یکی از دروازه‌های حصار قدیمی شهر اورشلیم در فلسطین است. این دروازه یکی از نمونه‌های برجسته هنر عثمانی در اورشلیم است. نام عربی این دروازه یعنی عمود به معنای ستون است. این نام به ستونی از زمان بیزانس اشاره دارد که به عنوان نشانه در کنار این دروازه نصب شده بود. بیرون از دروازه دو جاده قرار داشت یکی به سوی دمشق و دیگری به سوی غرب تا به کناره دریا.
به امید ازادی فلستین
زمستان 91مهندس ادینه
برچسب : بیت المقدس قبله مسلمانان جهان, نویسنده : مهندس آدینه urbanism-friday بازدید : 143
شهرسازی0
شهرسازی واژه‌ای است که در برابر یک واژهٔ آلمانی در دههٔ بیست خورشیدی وارد ادبیات حرفه‌ای ایران شد. این واژه در واقع ترجمهٔ نه چندان صحیحی است از برنامه‌ریزی شهری و به مفهوم مداخله در شهر از طریق تنظیم فضا و فعالیت به منظور بهبود کیفیت زندگی ساکنان است.
مجموعهٔ روش‌ها و تدابیر ارزشمند و مفیدی که متخصصین امور شهری به وسیلهٔ آن شهرها را بهتر می‌سازند، به شهرسازی یا علم تنسیق شهرها شهرت دارد.[۱] شهرسازی عبارت است از مطالعهٔ طرح‌ریزی و توسعهٔ شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات شهری و پاسخ‌گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری.[۲]
برنامه‌ریزی شهری
برنامه‌ریزی شهری به دنبال مشکلات نشأت‌گرفته از انقلاب صنعتی مطرح شد؛[۳] هرچند پیشینهٔ برنامه‌ریزی برای شهر به گذشته‌های بسیار دورتر و شکل‌گیری نخستین تمدن‌های بشری در هند، میان‌رودان و مصر برمی‌گردد. هدف برنامه‌ریزی شهری توسعهٔ شهر و منطقه‌است. در ابتدا حل مشکلات صنعتی‌شدن -همچون کمبود مسکن و بهداشت محیط- در مداخلات کالبدی دیده می‌شد؛ اما از اواسط دههٔ ۱۹۶۰ میلادی و با بروز ناکارآمدی این‌گونه مداخلات، برنامه‌ریزی به سوی مسایل اقتصادی و اجتماعی روی آورد و مباحث عدالت و دموکراسی و جلب مشارکت مردم در فرآیند برنامه‌ریزی مطرح گشت. ابزارهای کالبدی برنامه‌ریزی شهری عبارت‌اند از شبکهٔ معابر، کاربری اراضی، تراکم، محدوده‌ها و حریم‌ها.
در حال حاضر بسیاری از بیانیه‌های سازمان ملل متحد و دستورالعمل انجمن‌ها و سازمان‌های غیردولتی دخیل در امور برنامه‌ریزی شهری با استفاده از تعریف واژهٔ «رشد هوشمند» به دنبال ارتقای محیط زندگی از طریق گسترش حرکت افراد پیاده هستند.[۴] کاهش آلودگی هوا، افزایش بلندمرتبه‌سازی، نزدیکی و در دسترس‌بودن خدمات شهری، عدم نیاز به توسعهٔ سطحی زیرساخت‌ها و خدمات شهری، عدم تخریب فضاهای سبز و کمربندهای سبز در اطراف شهرها، از مزایای حرکت به سوی رشد هوشمند و در نهایت دست‌یابی به شهر کامل است.[۵]
برچسب : شهرسازی , نویسنده : مهندس آدینه urbanism-friday بازدید : 149